Ga naar de inhoud

Mijn blokfluitbouwgeschiedenis

Lang geleden, in 1975, nam ik als zeventienjarige en net aan het Utrechts Conservatorium begonnen student deel aan een tweedaagse blokkenbouw cursus onder leiding van blokfluitbouwer Klaus Scheele. Hiermee begon feitelijk mijn loopbaan als blokfluitbouwer. Klaus Scheele leerde mij niet alleen hoe je een blokfluit zuiver stemt, maar ook hoe je een nieuw blok snijdt voor een bestaand instrument. Tot mijn verrassing klonk mijn sopraanblokfluit met mijn eerste zelfgemaakte blok beter dan met het originele blok. Beginners geluk. Ik had veel plezier in het handwerk en ging vlijtig door met het snijden van blokken. Al snel vroegen medestudenten en andere blokfluitspelers mij blokken te maken voor hun blokfluiten. Met vallen en opstaan leerde ik hoe je een blokfluit intoneert. Vaak vroeg ik professionele bouwers om raad.

Na vijf jaar en zo’n 200 blokken kocht ik mijn eerste eenvoudige draaibank en ander gereedschap om een hele blokfluit te kunnen bouwen. In het voorjaar van 1981 bouwde ik mijn eerste altblokfluit naar een voorbeeld van Engelbert Terton en een tenor in d’ (voice flute) naar Johann Christoph Denner. Deze twee instrumenten bespeelde ik tijdens mijn solo-eindexamen blokfluit in Utrecht (1981).

In de afgelopen 40 jaar heb ik talloze historische blokfluiten uit de renaissance en barok in vele afmetingen en stemmingen nagebouwd en plusminus 150 antieke blokfluiten bespeeld.  Juist die enorme variatie en het telkens weer opnieuw ‘in de huid van een ander instrument te kruipen’ is een uniek leerproces geweest.

Mijn uitgangspunt bij de bouw van een blokfluit

Om de ongeëvenaarde akoestische kwaliteiten van de originele blokfluiten uit de zestiende, zeventiende en achttiende eeuw te benaderen, is het mijns inziens noodzakelijk het bouwproces van de oude meesters te herhalen. In hun bouwproces zaten handelingen die, misschien deels ‘toevallig en onbewust’, tot de eigenschappen van die oude instrumenten hebben geleid. Dit betekent dat ik alle handelingen tijdens de bouw van een blokfluit zonder ‘moderne’, later ontwikkelde gereedschappen verricht. Een elektrische zaagmachine, boorkolom of freesmachine en het in de twintigste eeuw ontwikkelde gereedschap om kernspleten te maken worden in mijn werkplaats niet aangetroffen. Alleen de verlichting, draaibank en stofzuiger zijn elektrisch. Naar een goed bewaarde 300 jaar oude draaibank ben ik nog op zoek!

Deze werkwijze brengt met zich mee dat geen elke blokfluit een kloon van een andere is. De zes door Peter Bressan (London, 1663 – 1731) gebouwde altblokfluiten die ik in de loop van de tijd heb mogen bespelen, klinken allemaal anders en hebben stuk voor stuk een onuitwisbare indruk op me gemaakt.

Om een ‘geslaagde kopie’ te kunnen bouwen moet ik het origineel in handen gehad hebben en er vooral op hebben gespeeld. Het is spijtig dat de curators van de musea dit de laatste jaren verbieden en de huidige generatie niet meer in contact laat komen met deze meesterwerken.

Ik ben in het fortuinlijke bezit van twee originele achttiende-eeuwse instrumenten, een sopraanblokfluit gebouwd door Hendrik Richters (Amsterdam, 1683-1727) en een altblokfluit door Willem Beukers (Amsterdam, 1666-1750). Zij zijn een voortdurende bron van inspiratie door hun prachtige, eigenzinnige klankkwaliteit en hun onwaarschijnlijk mooie draaiwerk en uiterlijk. Door hun aanwezigheid in mijn huis word ik er dagelijks aan herinnerd het vooral niet beter te weten dan de oude meesters.

Prijslijst barokblokfluiten

De blokfluiten zijn leverbaar in originele toonhoogte of in a=415Hz. Daarnaast kan gekozen worden tussen de originele of Dolmetsch greepwijze.

Prijzen renaissanceblokfluiten gebouwd in samenwerking met Taavi-Mats Utt (Estland)

  • Naar originelen uit Wenen en Brussel naar Bassano, a=463Hz

    Altblokfluit in g' (SAM 135) € 1100
    Tenoren in c' (SAM 150, Brussel 1025) € 1300
    Basset in f (Brussel 4358) € 2250

  • Naar originelen uit Wenen met het stempel HIE•S, a=463Hz

    Altblokfluit in a' € 1250
    Tenor in d' (SAM 144) € 1350
    Basset in g (SAM 161) € 2250
    Bas in c (SAM 168) € 3300
    Grootbas in F € 4200

Contact

Telefoon: +31 6 27 59 8 007
Adres: Van der Leelaan 2, 3941RN Doorn
E-mail: info@heikoterschegget.nl

© 2021-2023 Heiko ter Schegget